Comparaison entre les sources :
Copyright © 2002 - CIRDoMoC
On trouvera ci-dessous,
pour les saints les plus connus, les différentes graphies utilisées
par les auteurs déjà mentionnés : Joseph Loth, Albert le
Grand, Dom Lobineau, le chanoine Garaby.
C'est l'occasion de voir quelques problèmes d'étymologie, car
autrefois une simple ressemblance phonique était suffisante pour rapprocher
et considérer comme équivalents des noms parfois très différents.
Aujourd'hui, certaines de ces équivalences sont devenues inacceptables,
comme : Quay et Kénan, Guévroc et Guirec, Thuriau et Thivisiau,
Conogan et Guenegan, Fingar et Guigner, Magloire et Mélar, etc.
Le tableau ci-dessous est réduit à environ 80 noms, et est donc
loin de concerner la totalité des saints bretons.
français | breton | latin | vieux-breton | Joseph Loth | Albert Le Grand | Dom Lobineau | Garaby |
Aubin | Albin | Albinus | Albinus | Aubin | Aubin | ||
Alor | Alor | Allor | Allor | Allore | |||
Armel | Arzel | Arthmagilus | ArthMael | Armel | Armel | Armael, Armel | Armel, Armahel |
Bieuzy | Bieuzi | Bieuzy | Bieuzy | Bieuzy, Bihi | Bieuzy | ||
Brieuc | Brieg | Briomaglus | Brioc | Briocus | Brieuc | Brieuc | Brieuc |
Budoc | Beuzeg | Budocus | Budoc | Budoc | Budoc | Budoc, Judoc | Budoc |
Cadoc |
Kadeg Kadou |
Cadocus Catuuodus |
Cadoc Catuuod |
Cadocus Catuuodus |
Cado | Cadoc, Cado | Cadoc |
Caradec | Karadeg | Caradocus | Caradoc | Caradec | Caradec | ||
Colledoc | Koledog | Colledoc | Colledoc | Colodoc, Ké, Kénan | Kenan, Collédoc | ||
Conogan | Konogan | Conocan | Conogan | Conogan Guénégan |
Conogan, Guenegan | ||
Corentin | Kaourintin | Cobrentin | Corentin | Corentin | Corentin | ||
Edern | Edern | Eternus | Edern | Ederne | |||
Efflam | Efflamm | Efflam | Efflamm | Efflam | Efflam | Efflam | |
Emilion | Emilien | Emilianus | Milion, Emilion | Emilion | Emilion | ||
Enora | Enora | Honorata | Honora | Henora | Enora, Honora | Honorée | |
Ethbin | Ezhbin | Ethbinus | Ethbin | Ethbin | Ethbin | Etbin | |
Eurielle | Euriela | Euriela | Eurielle, Urielle | ||||
Fragan | Fragan | Fraganus | Fracan | Fracan | Fragan | Fragan | |
Gestin | Iestin | Iustinus | Gestin | Gestin | Gestin | ||
Gildas | Gweltas | Gildasius | Wiltas | Gildas | Gildas | Gildas | Gildas |
Gobrien | Gobrien | Wobrian | Gobrien | Gobrien | Gobrien | ||
Gonéri | Goneri | Goneri | Goneri | Goneri | |||
Gouesnou | Goueznou | Woednovius | Woednou | Goueznou | Goeznou | Goueznou, Goueno | Goueznou |
Goulven | Goulven | Vulvinnus | WulWin | Golven | Goulven | ||
Goustan | Goustan | Wulstanus | Gunstan | Gunstan | Goustan | Gulstan | |
Goal | Gudwal | Vodoalus Wotalus |
WoitWal | Gudwal | Gudwal, Goual, Gurval |
Gurval | Gurval, Gutual |
Guen | Gwenn | Gwenn | Guenn | ||||
Guengar | Wingar | WinCar | Fingar | Fingar | Fingars | ||
Guénin | Gwennin | Guennin | Guennin | ||||
Guennaël | Gwenhael | WinHael | Guenhael | Guen-Ael | Guennael, Guenael | Guenael | |
Guénolé | Gwenole | Winwaloeus | WinWaloe | Winwaloe | Guénolé, Guingaloc | Guénolé, Guingalois | Guénolé |
Guethenoc | Gwezenneg | Uuethenoc | Guethenoc | Guéthénoc, Guennec, Venec |
Guethenoc | ||
Guigner | Gwiner | Guigner, Fingar | Eguiner, Guiner | Guigner, Fingar | |||
Guirec | Gireg | Quirec, Kirec, Guévroc |
Guevrock, Kirec | Kirech | |||
Herbot | Herbod | Herbaudus | Herbot | Herbaud | Herbaud | ||
Hervé | Herve | Huvernus | HoiarnBiu | Hervé | Hervé | Hervé | |
Hiltud, Iltud | Iltud | Iltud | Hiltud, Iltud | Hiltud, Iltud | Iltud | Iltud | |
Jacut | Jagu | Jacutus, Jacobus | Jacut | Jacut | Jacut, Jagu | Jacut, Jagu | |
Judicael | Jezekel | IudicHael | Judicael | Gicquel | Judicael | Judicael | |
Judoce, Josse | Uzeg, Izeg | Iudocus | Iudoc | Judoc | Josse, Judoc | Judoce, Josse | Judoce, Josse |
Judual | Jual | Iudualus | IudWal | Judwal | Judual | Judual | |
Kined | Kined | Kinède | |||||
Léry | Leri | Laurus | Leubri | Léry | Léri | Lery | |
Lunaire | Leonor | Leonorius | Léonor, Lunaire | Léonore, Lunaire | Léonor, Lunaire | Léonor | |
Malo, Maclou | Malo | Maclovius | MachLou | Maclovius | Malo | Malo | Malo |
Magloire ; |
Melor ; |
Maglorius ; Melarius |
Maglorius ; Mélair |
Magloire ; Melar, Meloir |
Magloire ; Melair, Méloir |
Magloire ; Mélair |
|
Maudé, Mandé |
Maodez | Maudetus | Maudetus | Maudez, Mandé | Maudez, Mandé | Maudez | |
Melaine | Melen | Melanius | Melaine | Mélaine | Melaine | Melaine | |
Menou | Menou | Menulphus | Menou | Menou | |||
Mériadec | Meriadeg | Meriadocus | Meriadoc | Meriadocus | Mériadec | Mériadec | Mériadec |
Méen | Meven | Mevennus | Mevennus | Meen | Meen | Méen | |
M'hervon | Maelmon | MaelMon | Maelmon | Maelmon, Mervon, Merven | Malmon | ||
Miliau | Milio | Méliau, Miliau | Méliau | Meliau | |||
Mieu | Maeg | Maeoc | Mioc | Mieu | Mieu | ||
Ninnoc | Ninnog | Nennok, Candide | Ninnoc | Ninnoc, Ninnoch | |||
Noyale | Nolwenn | NoalWen | Noyale | Noyale | |||
Osmane | Ozvan? | Osmane | Osmane | Osmane | Osmane | ||
Oudocée | Ouzeg? | Oudoceus | Oudoceus | Oudocée, Oudothée | Oudocée | ||
Patern | Patern | Paternus | Patern | Patern, Paterne | Patern | Patern | |
Paul-Aurélien | Pol | Paulus Aurelianus | Paul-Aurélien | Paul-Aurélien, Pol de Léon |
Paul-Aurélien | Paul-Aurélien | |
Perreux | Pezreg | Petrocus | Petroc | Petrocus | Perreux | Perreux | |
Primel | Primael | PriMael | Primael | Primel | Primel | ||
Quay (cf. Colledoc) |
Ke | Quay, Ké, Kénan | Ké, Kenan | ||||
Rioc | Rieg | Riocus | Rioc | Riocus | Riok, Riec, Riou | Riock, Rioc | Rioc |
Ronan | Ronan | Ronanus | Ronan | Ronan | Ronan | Ronan, Renan | Renan |
Ruelin | Ruelin | Ruelin | Ruélin | Ruélin | |||
Samson | Samzun | Samson | Samson | Samson | Samson | ||
Sané | Sane | Sané | Sané | ||||
Sény | Seni | Sethni | Sezni | Sezny | Sezni | ||
Suliau | Sulio | Suliavus | Suliau | Suliau | Suliau | Suliau, Sulia | Sulia |
Thégonnec | Tegoneg | Toconocus | Toconoc | Teconocus | Egonnec, Theogonocus |
Thegonec | |
Téliau | Telio | Teliavus | Teliau | Teliau | Téliau | Théliau | Theliau |
Trémeur | Treveur | Trechmorus | TrechMor | Trechmor | Trémeur | Tremeur, Trever | Trémeur |
Tréphine | Trifin | Triphina | Trifina | Trifine | Triphine | Trifine | Trefine |
Turiau | Turio | Turiavus | Turiau | Turiavus | Thuriau, Thurien Thivisiau |
Thuriau, Thurian, Thivisiau | Turiaf, Thuriaf, Thurian, Thurien |
Tugdual | Tutwal, Tual, Tudal | Tugdualus | TutWal | Tutwalus | Tugdual | Tugdual, Tugal | Tugdual |
Uniac | Tunio | Touiniannus | ToWinniau | Uniac, Toüinien | Uniac | ||
Winoc | Gwenneg? | Winnocius | Winoc | Winnoc | Winokh | Winnoc | Vinoc |
Yvy, Ivy | Ivi | Ywi | Yvi | Yvi |